O‘zbekistonning issiq hududlarida chayonlar odamlar o‘ylagandan ham ko‘proq uchraydi. Bu bo‘g‘imoyoqlilar odatda odamlar yaqinida yashashni ma’qul ko‘radi, inlarini qurilish devorlaridagi yoriqlarda, toshlar ostida, o‘tinlar orasida yoki omborlarda topadi. Yoz faslida ular faolroq bo‘lib, odam bilan to‘qnash kelish ehtimoli oshadi. Ularning xatti-harakatlarini tushunish va to‘g‘ri himoya choralarini qo‘llash oila xavfsizligini ta’minlashga yordam beradi. Ushbu maqolada agar chayon uyda yoki hovlida paydo bo‘lsa, undan qanday qutulish haqida gaplashamiz.
Nega chayonlar O‘zbekistonda haqiqiy xavf?
Chayonning asosiy xavfi shundaki, u odamni o‘zini himoya qilish uchun yoki tasodifan chaqib olishi mumkin. Hududdagi ko‘pchilik turlari o‘limga olib kelmaydi, biroq ayrimlari kuchli og‘riq, shish va jiddiy reaksiya keltirib chiqarishi mumkin. Bunday hollarda shifokor yordami talab etiladi. Ayniqsa bolalar va allergiyaga moyil odamlar uchun chayon chaqishi juda og‘ir o‘tadi.
Chayonlar quruq va issiq joylarni yaxshi ko‘radi, ular ko‘pincha uylar, xo‘jalik imoratlari va bog‘lar yaqinida in qiladi. Kechasi ovga chiqadi, kunduzi esa bekinadi. Shuning uchun ularni qishloq joylarda va shahar chekkalarida uchratish xavfi yuqori.
Chayonlarga qarshi kurashishda keng tarqalgan xatolar
Ko‘plar muammoni mustaqil hal qilishga urinadi, ammo noto‘g‘ri yondashuv vaziyatni yanada og‘irlashtiradi. Masalan:
- Oddiy maishiy aerozol va spreylar chayonlarga qarshi samarasiz.
- Faqat mexanik yo‘qotish usuli yetarli emas, chunki barcha inlarni topib bo‘lmaydi.
- Noto‘g‘ri tanlangan arzon insektitsidlar ham hammasini o‘ldirmaydi, ayniqsa yosh chayonlarni.
- O‘z boshimchalik bilan ishlatishda toksinlar yashash hududiga tarqalib, odam va hayvonlar uchun xavfli bo‘lishi mumkin.
Professional vosita Eurodez — xavfsizlik kafolati
Ishonchli himoya uchun mutaxassislar tomonidan chayonlarga qarshi professional dezinfeksiya o‘tkaziladi. Maxsus ishlab chiqilgan Eurodez vositasi yordamida katta va kichik chayonlar samarali yo‘q qilinadi, vosita uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatadi.
Afzalliklari:
- Uyni va hovlini chayonlardan maqsadli tozalash.
- Qiyin kiriladigan joylarni ham samarali qayta ishlash.
- Uzoq muddatli himoya effekti.
- Odam va uy hayvonlari uchun minimal xavf (yo‘riqnomaga amal qilinganda).
Oldini olish: chayonlarning qayta paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik
Chayonlar yo‘q qilingach, ularning qayta kirib kelishiga yo‘l qo‘ymaslik muhim. Buning uchun:
- devor va poydevordagi yoriqlarni yopish;
- qurilish chiqindilari va o‘tinlarni tozalash;
- ventilyatsiya va drenaj teshiklariga to‘r o‘rnatish;
- yoz faslida hududni insektitsid bilan qayta ishlash;
- o‘tin va qurilish materiallarini balandroqda, uylardan uzoqda saqlash.
Bu profilaktika choralari xavfni kamaytiradi va yashovchilarning xavfsizligini ta’minlaydi.
Xulosa: Chayonlarga qarshi kurash va ularning oldini olishda professional yondashuv uy va hovlini uzoq muddat himoya qiladi. Toshkentda Eurodez vositalari bilan chayonlarga qarshi dezinfeksiya samarali va xavfsiz natija beradi.