Turar joy binosida burgalarning paydo bo‘lishi katta noqulayliklar tug‘diradi. Bu hasharotlar tez ko‘payadi, odam va uy hayvonlarini chaqadi, infeksiya tarqatadi. Ularga qarshi kurashish tizimli yondashuvni, profilaktik va yo‘q qilish choralarini uyg‘unlashtirishni talab qiladi. Ishlov berish samarali bo‘lishi uchun burgalar biologiyasining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olish va aynan uy sharoitiga mos keladigan ta’sir usullarini tanlash muhimdir.
Parazitlarga qarshi kurashda eng zaif bo‘g‘in lichinka hisoblanadi. U pol tirqishlarida, gilamlarda, chang va organik qoldiqlar ushlanib qoladigan yumshoq mebellarda rivojlanadi. Shuning uchun oddiy tozalash kamdan-kam hollarda muammoni to‘liq hal qiladi. Agar ularning ko‘payishi mumkin bo‘lgan barcha o‘choqlariga e’tibor qaratilmasa, har qanday burgalarni yo‘q qilish vositasi bir urinishda ish bermaydi.
Asosiy zararlanish manbalari
Uy va xonadonlarga burgalar ko‘pincha uy hayvonlari bilan birga tushadi. Ko‘chada yurgan mushuk va itlar ularni jun bilan olib kelishlari mumkin. Biroq, kemiruvchilar yashaydigan yerto‘lalar ham manba bo‘lishi mumkin. Hasharotlardan qutulish uchun ularning uyga kirish va yashash yo‘llarini hisobga olish kerak. Agar parazitlar allaqachon paydo bo‘lgan bo‘lsa, zararlanish o‘choqlarini to‘g‘ri aniqlash va kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish muhimdir.
Uydagi burgalar to‘planadigan xarakterli joylarga quyidagilar kiradi: gilamlar va gilam to‘shamalari, yumshoq mebellar, ko‘rpa-to‘shaklar, pollar va plintuslar orasidagi yoriqlar. Agar uy hayvonlari bo‘lsa, ularning to‘shamalari va uxlash joylarini sinchiklab ko‘zdan kechirish kerak. Parazitlar tez harakatlana oladi, shuning uchun ishlov berish nafaqat hasharotlar aniqlangan joylarni, balki barcha xonalarni qamrab olishi kerak.
Ta’sirchan kurash usullari
Natijaga erishish uchun mexanik, kimyoviy va profilaktik choralarni birlashtirish kerak. Faqatgina kompleks yondashuv uzoq vaqt davomida burgalardan xalos bo‘lishga yordam beradi. Dastlab xonalar tozalanadi, so‘ngra maxsus preparatlar qo‘llaniladi, keyin esa muntazam profilaktika bilan ta’siri mustahkamlanadi. Parazitlarni yo‘q qilishga imkon beradigan asosiy harakatlarga quyidagilar kiradi:
- changyutgich yordamida barcha xonalarni, ayniqsa lichinkalar va tuxumlar to‘planishi mumkin bo‘lgan joylarni sinchkovlik bilan tozalash;
- gilamchalar, choyshablar, jildlar va hayvonlar uchun to‘shamalarni yuqori haroratda yuvish;
- pollar, mebellar va matolarga insektitsid eritmalar, aerozollar yoki kukunlar bilan ishlov berish;
- qayta zararlanishni oldini olish uchun uy hayvonlari uchun shampunlar, tomchilar yoki spreylardan foydalanish;
- yerto‘lalar va boshqa texnik xonalardan burgalar kirishiga qarshi to‘siqlar o‘rnatish.
Tadbirlar o‘tkazilgandan so‘ng, xonalarning holatini nazorat qilish muhim. Birinchi ishlovdan keyin tuxum va lichinkalar tirik qolishi mumkinligi sababli, ko‘pincha takroriy dezinseksiya talab qilinadi. Bu esa hasharotlarning rivojlanish sikli to‘xtab qolishi va qaytadan paydo bo‘lmasligini ta’minlashga imkon beradi.
Muntazam profilaktika asosiy rol o‘ynaydi. Bu nafaqat tozalash, balki hayvonlarga e’tiborli munosabatda bo‘lish, sayrdan keyin ularning junini tekshirish, maxsus himoya vositalaridan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, kemiruvchilarning uyga kirishiga yo‘l qo‘ymaslik tavsiya etiladi, chunki ular ko‘pincha burga tashuvchilarga aylanadi. Bularning barchasini birlashtirish uy-joyning tozaligi va xavfsizligini uzoq vaqt ta’minlashga yordam beradi.